Τρίτη 1 Απριλίου 2025

Αναγγελία έκδοσης Ψαλτικής Βίβλου

Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κυριακίδη η  Ψαλτική Βίβλος του αείμνηστου Καθηγητή της Βυζαντινής Μουσικολογίας και Ψαλτικής Αντωνίου Ε. Αλυγιζάκη.

H Ψαλτική Βίβλος αποτελεί ένα αριθμητικό και γεωμετρικό οπτικοακουστικό μοντέλο με τους ποικίλους πίνακες, τα διαγράμματα, τα πολλαπλά συγκριτικά εποπτικά σχήματα και γραφήματα, καθώς επίσης και την πρότυπη ανάλυση και παράθεση των 110 κανονιστικών άρθρων της οριζόντιας αρμονίας. Επιστέγασμα οι πολυειδείς αναπτύξεις, διατάξεις, ερμηνείες και αναλύσεις των μουσικών παραδειγμάτων και ο συνοπτικός πίνακας, το Κανόνιο των 8 ήχων του Αμετάβολου Συστήματος των 15 κλιμάκων· μία συνολική απεικόνιση, που επεξηγεί, αναλυτικά και συνοπτικά, ολόκληρο το περιεχόμενο της παρούσης έρευνας με τα ευρεσιτεχνιακά μέσα, που χρησιμοποιήθηκαν. Πρωτίστως όμως διασαφηνίζει και επεξηγεί το μακροβιότερο και περισπούδαστο φωνητικό αρμονικό σύστημα του μουσικού πολιτισμού, τη Μεγάλη Οκτώηχο, που διασφαλίζει τον εκκλησιαστικό χαρακτήρα της ψαλτικής ως Στάση λειτουργικής Ζωής και ως Πράξη θείας κοινωνίας, τον πυρήνα δηλαδή της θ. λειτουργίας, χωρίς τα ετερόκλητα στοιχεία της.

Το βιβλίο είναι σε μέγεθος 17x24 και το περιεχόμενό του εκτείνεται σε 227 σελίδες.


Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 2023

Τρίτη 28 Ιουνίου 2022

Για το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης

Το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Θεσσαλονίκης αποτελεί μια επανάσταση για την Ανώτατη Εκπαίδευση διεθνώς. Ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο ρυθμίζει όλες τις λειτουργίες του: ΠΔ 363/20-9-96, ΠΔ 187/1996 και Ν 4009/2011 άρθρο 19 παρ. Ια για τα ειδικά καλλιτεχνικά αντικείμενα. Χαίρομαι που ήμουν παρών σε όλες αυτές τις διαδικασίες! Οι αντιεπιστημονικές εκρήξεις ορισμένων για τη μη εκλογή υποψηφίων της επιλογής τους, τελευταία, χωρίς τα νόμιμα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, δεν τιμά καθόλου το ελληνικό Πανεπιστήμιο.

Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 2019

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ UNESCO


Η έγκριση μετ’ επαίνων της Ψαλτικής Τέχνης, από τη Διακυβερνητική Επιτροπή της Σύμβασης της UNESCO για τη Διαφύλαξη της  Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στη 14η Συνεδρία της στη Μπογκοτά της Κολομβίας από την 9η έως τη 14η Δεκεμβρίου, είναι η κορυφαία πράξη μιας ιδέας που ξεκίνησε στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων μου στο πανεπιστήμιο Μακεδονίας της Θεσσαλονίκης πριν από 10 χρόνια. Η διεθνής αυτή αναγνώριση που προβάλλει τον Ελληνικό Πολιτισμό υποστηρίχθηκε θερμά από τη συμπολίτισσα πρόεδρο της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNESCO στην Αθήνα κ. Αικατερίνη Τζιτζικώστα. Με τις υποδείξεις της προς τις ειδικές υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, προωθήθηκε ο Φάκελος (Επιστημονική Εισήγηση, Τεχνικό Δελτίο, Στοιχεία Αντικειμένου) στη Δ/νση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης  Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έτσι η πρώτη θεσμική πράξη ολοκληρώθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στις 22/7/2015 του Υπουργείου Πολιτισμού με την έγκριση εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ψαλτικής Τέχνης (Βυζαντινής Μουσικής). Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού με βάση τις παραπάνω θεσμικές, κρατικές ενέργειες και τις καταστατικές νομοθεσίες της UNESCO προώθησαν δεόντως το θέμα, με την ευχάριστη ως άνω κατάληξη.
Σημειώνεται ότι η ως άνω ένταξη στην UNESCO δεν αποτελεί μια μονομερή, υψηλή αναγνώριση της Βυζαντινής Μουσικής. Πρωτίστως το αντικείμενο της τέχνης αυτής, ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, τίθεται με ουσιαστικές παρεμβάσεις υπό τη προστασία της UNESCO. Πρόκειται δηλαδή για διεθνείς συμβάσεις και νομοθεσίες λήψης μέτρων που ενεργοποιούνται σε περιπτώσεις αξιοποίησης και προβολής, αλλά πρωτίστως κινδύνου αλλοίωσης και εξαφάνισης του Πολιτιστικού Αντικειμένου στο Κράτος που ανήκουν.
Πρέπει να σημειωθεί εδώ, ότι η Βυζαντινή Μουσική αντιμετωπίζει πολλά εκπαιδευτικά και εκτελεστικά προβλήματα που οξύνονται κατά τα τελευταία χρόνια στον ιεροψαλτικό χώρο. Είναι προφανής η ανάγκη άμεσης λήψης σοβαρών μέτρων προστασίας από σοβαρές συλλογικές αποφάσεις αλλά και συνεκδοχικά ολοκληρωμένες επιστημονικές έρευνες.
Η ανάληψη μιας μεγάλης καμπάνιας δημοσιογραφικού τύπου, όπως πραγματοποιήθηκε αυτόματα από τα Κυπριακά δημοσιογραφικά κέντρα, εκτρέπουν το όλο θέμα της Βυζαντινής Μουσικής σε μονομερείς ποικίλες σκοπιμότητες που υποβαθμίζουν τον εκκλησιαστικό και θεολογικό χαρακτήρα της Βυζαντινής Ψαλτικής.
Άλλωστε η κυπριακή συμμετοχή κατόπιν προτροπής των πρωτοβουλιών του Ελληνικού Εθνικού Κέντρου όφειλε να προβάλει τις παραπάνω σοβαρές ενέργειες που προηγήθηκαν και ενεργοποιήθηκαν από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με ιδιαίτερη  σύνεση και προσοχή. Τις ενέργειες αυτές έπρεπε να προβάλει από κοινού η κυπριακή συμμετοχή που εντάχθηκε κατά τα τελευταία στάδια της διαδικασίας (τα τελευταία 2 χρόνια). Η δημοσιογραφική προβολή του θέματος από τη κυπριακή πλευρά υπενθυμίζει περισσότερο διαφημιστικές τακτικές λογικής μιας αγοράς που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί μονομερώς το θέμα. Από λόγους σεβασμού προς το Εθνικό Κέντρο θα έπρεπε τουλάχιστον να αναφερθούν στις θεσμικές διαδικασίες του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που επί μια δεκαετία προωθούσαν το θέμα.



ΕΓΚΡΙΣΗ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ... by Antonios Alygizakis-a on Scribd

ΑΥΛΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ by Antonios Alygizakis-a on Scribd

Τετάρτη 15 Μαΐου 2019

ΔΙΟΡΘΟΔΟΞΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟ ΛΙΒΑΝΟ TV 4Ε ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 2019


Παρακολουθήσαμε την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη θεόσωστη επαρχία του Παλαίφατου Πατριαρχείου Αντιοχείας. Στον ευλογημένο αυτό χώρο αναδύεται ακόμη το άρωμα της συρόφωνης και ελληνόφωνης Εκκλησίας. Με τις γόνιμες ανταλλαγές τους και την εμπνευσμένη διαρρύθμιση του βυζαντινού μέλους. Με τις αντιφωνίες του Ψαλτηρίου και των τροπαρίων. Με τις ασύγκριτες μελωδίες των αγίων μελωδών: Εφραίμ, Ρωμανού, Ιωάννη Δαμασκηνού, Κοσμά, Σαρούγ, Ισαάκ κ.ά. Με την συρόφωνη και ελληνόφωνη Οκτώηχο, σήμα κατατεθέν του μυστηρίου της Ανάστασης. Τέλος, με την αραβόφωνη Αναγέννηση!
Αναμέναμε η διορθόδοξη εκδήλωση βυζαντινής μουσικής του Λιβάνου να ήταν εγκεντρισμένη στις παραπάνω αρχετυπίες του λειτουργικού μέλους. Να ήταν ένα ιερό μνημόσυνο για τους Ορθόδοξους μελωδούς, αλλά και για τους διακεκριμένους Μουσικοδιδασκάλους και Πρωτοψάλτες, ιδιαίτερα της νεωτερικής εποχής: Ιάκωβο Ναυπλιώτη, Δημήτρη και Ηλία Αλ Μουρ και τους μαθητές τους, που διέσωσαν μνημοτεχνικά το έργο των μελωδών.
Αντίθετα, η Διορθόδοξη μουσική εκδήλωση του Λιβάνου αναλύθηκε σε φωνητικές εξάρσεις μεταποιημένων μεταγενέστερων αργών μελωδιών τύπου σύγχρονου τηλεοπτικού show. Κυριάρχησαν δηλαδή μονωδίες και χορωδιακές παρεμβάσεις με αντιαισθητικές και ανταγωνιστικές οξυφωνίες σε αυτονομημένη, ουσιαστικά, βάση. Δεν υπήρχε δηλαδή ένας γενικότερος σχεδιασμός και ένα μορφοποιημένο, συλλογικά, πρόγραμμα που να αποτρέψει οποιοδήποτε κορεσμό του ακροατηρίου. Γενικότερα, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν μονωδιακές και χορωδιακές δυνατότητες, έλειπε σε μεγάλο ποσοστό το κλασσικό ρεπερτόριο ακόμη και στις ψάλτριες, που χρησιμοποίησαν νεωτερικές ανδρικές παρτιτούρες ψαλτικών οξυφωνικών τάσεων. Περιπτώσεις του λειτουργικού Τυπικού, που συνιστά πραεία φωνή.
Σε τελική ανάλυση από την μουσική εκδήλωση του Λιβάνου έλειπε το λειτουργικό ύφος και ήθος. Πρέπει δε να κατανοηθεί ότι, οποιαδήποτε προσπάθεια μετακίνησης του εκκλησιαστικού λειτουργικού άσματος σε δημόσιους χώρους, επιβάλλεται και πρέπει να είναι υποδειγματική. Να προετοιμάζει, δηλαδή, και τους μουσικούς και το ακροατήριο για τη θεία λατρεία και όχι να αλλοιώνει με κοσμικούς συνειρμούς τον μοναδικό αγιοπνευματικό χαρακτήρα του μέλους που είναι ο αναστάσιμος εγκαινισμός όλης της Κτίσης. Έτσι, περιφρονητικά, θα δοθεί τέλος στο διασυρμό των ιερών κειμένων και της μουσικής, που προωθείται ασύστολα στην Τηλεόραση και το Διαδίκτυο, μάλιστα από ψάλτες και κληρικούς!

Παρασκευή 26 Απριλίου 2019

Μεγάλη Πέμπτη 2019

Τα ιερά κείμενα των Ιερών Γραφών και η ιερογραφία των Θείων Ωδών διασύρονται από τηλεοπτικά σόου. Σε ένα προσωπικό καθαυτό "παραμουσικό" ιδίωμα άτεχνο, ανερμάτιστο, ηδονοπαθές και παράφορο, αντικληρικό με καταιγισμούς προβολέων, "ποιούντα ακκισμούς και επιτηδευμένας κινήσεις" όπως θα έλεγε και ο κοσμοκαλόγερος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης! Ντροπή! Ένας πολιτισμός και μία τέχνη χωρίς κανένα ενδιαφέρον αφημένη στην τύχη της και αφημένη από το λειτουργικό της μεγαλείο!

 Αντώνιος Ε. Αλυγιζάκης, Καθηγητής

Δευτέρα 22 Απριλίου 2019